واحد 2 – کار با برق
استفاده از وسایل برقی در صنعت، کشاورزی، بیمارستان ها، تأسیسات شهری ، مخابرات ، وسایل ارتباط جمعی (مثل: رادیو ، تلویزیون) ، وسایل حمل و نقل ، لوازم منزل و … روز به روز متنوع تر و گسترده تر می شود.
حفاظت و ایمنی در برق :
حفاظت الکتریکی، مجموعه اقداماتی است که باید در تأسیسات الکتریکی انجام شود تا خطرها و خسارت های ناشی از جریان برق، برای افراد و تأسیسات به حداقل برسد. خطرهای ناشی از جریان برق، ممکن است بر اثر موارد زیر باشد: الف - اتصال سیم فاز به زمین ب - اتصال سیم فاز به بدنه یا قسمت فلزی وسایل برقی ج - اتصال دو سیم حامل جریان الکتریکی به یک دیگر بدون واسط (اتصال کوتاه) به منظور پیش گیری از خطرهای ناشی از جریان برق، وسایل حفاظتی مختلفی ساخته شده است که هر کدام کاربرد مخصوص دارد. اتصال به زمین : در صفحه هفده کتاب حرفه و فن (سال دوم راهنمایی) نقشه سیم کشی و سایر مدارها دیده می شود. سه عدد سیم ورودی وجود دارد که یکی از سیم ها فاز، دیگری نول و سومی، سیم اتصال به زمین نامیده می شود. سیم اتصال به زمین باعث می شود، هنگام اتصال سیم فاز به بدنه وسایل برقی ، با عبور جریان از سیم به زمین، فیوز مربوط قطع شده و خطر برق گرفتگی برای اشخاص به وجود نیاید. نقشه سیم کشی ساختمان : برای این کار ابتدا باید با وسایل الکتریکی، آشنا شویم. |
الکترونیک : |
علم الکترونیک در قرن نوزدهم میلادی، پس از کشف الکترون متولد شد. امروزه، می توان هزاران فرآورده علمی را نام برد که در آن ها از مدارهای الکترونیکی استفاده شده باشد. مانند: رادیو، تلویزیون ، تلفن، ساعت و … هر وسیله ی الکترونیکی از تعدادی برد (مدار الکتریکی) ساخته شده است. مدار الکترونیکی از تعداد قطعه های مختلفی (اِلمان) تشکیل شده است. مقاومت : قطعه ای است که در اندازه ها و انواع گوناگون ساخته می شود. مقاومت ها در مدارهای الکتریکی،بیشترین مصرف را دارند. خازن : قطعه ایی پرمصرف است که در انواع و اندازه های گوناگون ساخته می شوند. دیود : قطعه ی الکترونیکی از جنس سلیسیم (ژرمانیوم) است که در برخی از مدارها کاربرد دارد. ترانزیستور: علم الکترونیک با اختراع این قطعه ی الکترونیکی به تحول اساسی دست یافت. این قطعه دارای سه پایه است. |
آی – سی (مدارهای مجتمع) |
آی – سی ، یکی از قطعه های الکترونیکی است که در سال های اخیر کاربرد وسیعی پیدا کرده است. این قطعه از تعداد زیادی خازن، دیود و ترانزیستور ساخته شده است.اختراع آی – سی موجب کم حجم شدن و ارزان تر شدن وسایل الکتریکی گردیده است. در آی – سی ها تعدادی پایه وجود دارد که اغلب بیشتر از سه پایه است. | |
|
|
|
|
|
نکات ایمنی: |
1 – در خازن های الکترونیک باید جهت قطب های الکترونیکی با جهت های باتری و خازن یکسان باشد. در غیر اینصورت به خازن آسیب می رسد. 2 – هنگام کار با خازن ها، حداکثر ولتاژ نباید از دوازده ولت بیشتر باشد. |
سؤال های واحد 2 – کار با برق : 1 – وسایل برقی موجود در تصاویر صفحه چهارده را با توجه به کاربرد آن ها دسته بندی کنید؟ |
الف - اطلاع رسانی : تلفن، تلویزیون و رادیو ب - لوازم خانگی :ماشین لباسشویی ج- حمل و نقل :اتومبیل ، قطار ، کشتی و هواپیما د - تفریحی و هنری : دوربین عکاسی |
2 – در صنعت و کشاورزی چه استفاده هایی از برق می شود؟ |
از برق در صنعت برای به کار انداختن جرثقیل های سنگین و سبک جهت جا به جایی قطعه های بزرگ و کوچک استفاده می شود. همچنین در به کار انداختن الکتروموتورها، جهت تولید نیرو و … نیز استفاده می شود. اما در کشاورزی از برق ،برای موتور آب و مواردی از این قبیل بهره می برند. |
3 – برای پیش گیری از خطرهای احتمالی برق چه راه هایی را پیشنهاد می کنید؟ |
داشتن فیوز برای هر مدار به طور جداگانه – استفاده از کلیدهای محافظ جریان برق، وجود سیم ارت در مصرف کننده ها راه های پیشنهادی است. |
4 – آیا استفاده از سیم اتصال به زمین تمامی خطرهای ناشی از کار با برق را برطرف می کند؟ چرا ؟ |
خیر، زیرا از انواع اتصال های خطرناک برقی ، یک نوع آن که خطر اتصال به بدنه است را برطرف می کند. |
5 – اتصال سیم فاز به بدنه چه خطراتی دارد و چگونه می توان جلوگیری کرد؟ |
در این اتصال، بدنه ی وسایل برقی دارای برق شده و موجب برق گرفتگی می گردد و به وسیله ی سیم ارت (سیم اتصال به زمین) می توان جلوگیری نمود. برای جلوگیری می توان از سیم ارت (سیم اتصال به زمین ) استفاده کرد. |
6 – برد الکتریکی چیست؟ |
برد صفحه ای است که قطعه های مورد نیاز یک مدار الکترونیکی (برای انجام یک وظیفه ی خاص) روی آن نصب می شود. |
7 – کار مقاومت در مدارهای الکترونیکی چیست؟ |
کنترل مقدار جریان الکتریکی است. |
8 – دیود در مدار الکتریکی چگونه عمل می کند؟ |
دیود شبیه کلید یک پلی است که تنها از یک طرف جریان الکتریکی را عبور می دهد. |
9 – مدارهای مجتمع یا آی سی از چه قطعه هایی ساخته شده است؟ |
این قطعه از تعداد زیادی مقاومت ، خازن ، دیود و ترانزیستور ساخته شده است. |
10 – قطب های مثبت و منفی باتری و برق شهر را با هم مقایسه کنید. |
در باتری همواره قطب های مثبت و منفی ثابت هستند. ولی در برق شهر قطب ها در ثانیه پنجاه بار تغییر می کند. |